Δίψα: Ο τρόπος που ο εγκέφαλος ρυθμίζει την ισορροπία του σωματικού υγρού

Όταν ο καιρός είναι ζεστός ή μετά την άσκηση, συχνά αισθανόμαστε διψασμένοι. Ακόμα και όταν τρώνε, οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται ένα ποτό για να ξεπεράσουν τη γεύση σέρνω. Λοιπόν, τι ακριβώς κρύβεται η δίψα;

Το σώμα μας αποτελείται από κατά μέσο όρο 45-75% νερό. Σε ένα υδατικό σύστημα διανέμεται σε πολλά δωμάτια γνωστά ως διαμερίσματα. Το μεγαλύτερο μέρος του νερού (± 67%) γέμισε τον χώρο στα κύτταρα ενώ το υπόλοιπο χωρίστηκε στους χώρους μεταξύ των κυττάρων (± 26,7%) και των αιμοφόρων αγγείων (± 6,7%). Έτσι, εάν 1 L σωματικών υγρών έχει μάζα 1 kg, ένα άτομο βάρους 60 kg έχει συνολικά 36 L σωματικών υγρών εκ των οποίων 4-5 L είναι αίμα [1].

 

Τα σωματικά υγρά έχουν διαφορετικές συγκεντρώσεις μεταξύ των διαμερισμάτων, μία εκ των οποίων καθορίζεται από τα επίπεδα συγκέντρωσης ή ηλεκτρολύτη. Οι ηλεκτρολύτες παίζουν ρόλο στη διατήρηση μιας σταθερής ποσότητας υγρού σε κάθε διαμέρισμα που περιορίζεται από μια μεμβράνη που ονομάζεται κυτταρική μεμβράνη.

Χρησιμοποιώντας την αρχή της όσμωσης, το υγρό από ένα διαμέρισμα μπορεί να μετακινηθεί σε άλλο διαμέρισμα εάν υπάρχει αλλαγή στα επίπεδα ηλεκτρολυτών. Το υγρό θα μετακινηθεί από το διαμέρισμα με χαμηλότερο ιξώδες στο διαμέρισμα με υψηλότερο ιξώδες. Μπορεί επίσης να ειπωθεί ότι οι ηλεκτρολύτες παίζουν ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας υγρών στο σώμα.

Υπό κανονικές συνθήκες, τα χαμένα σωματικά υγρά αντικαθίστανται πάντα από υγρά που εισέρχονται. Κάθε μέρα, κατά μέσο όρο 2,5 L νερό χάνεται από το σώμα με διάφορους τρόπους: 1,5 L μέσω ούρων, 600 mL μέσω του δέρματος ως ιδρώτας και ακούσια εξάτμιση (αδιανόητη εφίδρωση), 300 mL με εισπνοή ως υδρατμούς και 100 mL μέσω περιττωμάτων. Οι πηγές υγρών που εισέρχονται μπορεί να προέρχονται από ποτά (± 1,6 L), φαγητό (± 700 mL) και τα αποτελέσματα της ενεργειακής επεξεργασίας στο σώμα (200 mL) [1].

Όταν τα χαμένα σωματικά υγρά δεν μπορούν να αντικατασταθούν από υγρά που εισέρχονται, μπορεί να συμβεί αφυδάτωση. Όχι μόνο χαρακτηρίζεται από μείωση του όγκου των σωματικών υγρών, η αφυδάτωση χαρακτηρίζεται επίσης από αύξηση του ιξώδους υγρού. Ήπια αφυδάτωση συμβαίνει όταν η σωματική μάζα μειώνεται έως και 2% λόγω απώλειας υγρών [1].

Οι συνέπειες της αφυδάτωσης συμβαίνουν λόγω της διακοπής της λειτουργίας των κυττάρων. Αλλαγές στο ιξώδες των υγρών, ειδικά στο αίμα, μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στον ηλεκτρολύτη και τη χημική περιεκτικότητα στο κυτταρικό περιβάλλον, έτσι ώστε τα κύτταρα να μην μπορούν να εκτελέσουν τις σωστές λειτουργίες τους. Αν και μια αύξηση στο ιξώδες έως ± 7% συνήθως δεν εμφανίζει σημαντικά συμπτώματα, μια αύξηση στο ιξώδες ± 10% θα είναι σε θέση να προκαλέσει αδυναμία και ναυτία ακόμη και σε αλλαγές στη συνείδηση ​​και τις επιληπτικές κρίσεις [2]. Επιπλέον, η μείωση του όγκου και της πίεσης του αίματος θα επηρεάσει τη λειτουργία του αίματος στα κυκλοφορούντα θρεπτικά συστατικά και το οξυγόνο στα κύτταρα, με αποτέλεσμα τη μειωμένη πρόσληψη για τα κύτταρα να λειτουργούν κανονικά [3].

Το σώμα διαθέτει διάφορους πολύπλοκους μηχανισμούς για τη διατήρηση της επάρκειας και της ισορροπίας των σωματικών υγρών, ένας από τους οποίους είναι μέσω της δίψας [1]. Ως απόκριση που περιέχει μια συναισθηματική συνιστώσα, η δίψα έχει ένα ρόλο ως σημαντικός ρυθμιστής ή ρυθμιστής στην εκπλήρωση της πρόσληψης υγρών σε υγιείς ανθρώπους [2]. Μόνο 1% αύξηση του ιξώδους του αίματος, που αποτελεί μέρος των σωματικών υγρών, μπορεί να προκαλέσει δίψα [3].

Η έρευνα για τα θηλαστικά έχει δείξει ότι η δίψα καθώς και η πείνα, ο πόνος και ο κνησμός είναι πρωτόγονα συναισθήματα που παρέχουν κίνητρα για ορισμένες ευχάριστες ενέργειες όπως το πόσιμο, το φαγητό και το ξύσιμο. Αυτός ο μηχανισμός διαμεσολαβείται από διάφορες περιοχές του εγκεφάλου που ρυθμίζουν επίσης τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, την ευαισθητοποίηση και τα συναισθήματα [2]. Το ποτό που πίνεις όταν νιώθεις διψασμένη γεύση είναι πιο νόστιμο; Αυτό συμβαίνει λόγω της περιοχής που είναι γνωστή ως το κέντρο βραβείων (κέντρο ανταμοιβήςσυμμετέχει επίσης [2,3].

Ως μία από τις συνθήκες που προκαλούν δίψα, η αφυδάτωση δεν συνεπάγεται απαραίτητα μία και απλή διαδικασία. Υπάρχουν τουλάχιστον 2 τρόποι με τους οποίους η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει δίψα. Το πρώτο είναι μέσω της αύξησης του ιξώδους που περιγράφει την εμφάνιση απώλειας υγρού που δεν συνοδεύεται από σημαντική απώλεια άλλων συστατικών υγρού, για παράδειγμα, όταν ιδρώνουμε. Αυτή η κατάσταση είναι το ισχυρότερο σήμα που προκαλεί δίψα. Ο εγκέφαλος μπορεί να αναγνωρίσει αυτήν την αλλαγή στο ιξώδες του αίματος απευθείας μέσω ενός αισθητήρα που λειτουργεί ως κέντρο ρύθμισης της ισορροπίας υγρών και μετάδοσης σημάτων στο κέντρο δίψας. Ο δεύτερος τρόπος είναι μέσω της μείωσης του όγκου του αίματος που συνοδεύεται από μείωση της αρτηριακής πίεσης όπως συμβαίνει όταν ένα άτομο αιμορραγεί. Σε αυτήν την κατάσταση, ενεργοποιούνται αισθητήρες που αναγνωρίζουν αλλαγές στον όγκο και την αρτηριακή πίεση και προκαλούν την παραγωγή πρωτεϊνών που μπορούν να προκαλέσουν κέντρα δίψας στον εγκέφαλο [2,3].

Τότε γιατί νιώθουμε διψασμένοι όταν τρώμε; Δεν εμφανίζεται ακόμη αυτή η δίψα πριν η απορρόφηση της τροφής να αυξήσει το ιξώδες του αίματος;

Ονομάστηκε δίψα για αναμονή (προγνωστική δίψα) ή διάσημη δίψα (δίκαια δίψα; prandial = φαγητό), αυτή η κατάσταση είναι ο τρόπος του οργανισμού να προβλέπει αλλαγές στο ιξώδες του αίματος που συνοδεύουν την απορρόφηση της τροφής από το πεπτικό σύστημα στην κυκλοφορία του αίματος [3]. Ωστόσο, το μονοπάτι αποδείχθηκε διαφορετικά. Κατά μήκος του πεπτικού συστήματος, υπάρχουν επίσης αισθητήρες που μπορούν να αναγνωρίσουν την περιεκτικότητα σε αλάτι στα τρόφιμα που τρώμε. Όσο υψηλότερη είναι η περιεκτικότητα σε αλάτι, τόσο περισσότεροι αυτοί οι αισθητήρες στέλνουν σήματα στα κέντρα δίψας στον εγκέφαλο. Παρακαλώ σημειώστε ότι το αλάτι μπορεί να αυξήσει το ιξώδες του αίματος έτσι ώστε το σώμα να αναμένει μέσω της δίψας, ώστε να πίνουμε και να αποτρέψουμε το αυξημένο ιξώδες του αίματος Αυτός είναι ο λόγος που εάν τρώμε αλμυρό φαγητό θα αισθανόμαστε πιο δίψα.

Η δίψα μπορεί επίσης να προκληθεί από τη θερμοκρασία που ονομάζεται θερμική δίψα. Αυτή η κατάσταση είναι στην πραγματικότητα παρόμοια με την αναμενόμενη δίψα, επειδή η εξάτμιση των υγρών λόγω της θερμότητας δεν έχει ακόμη συμβεί όταν αρχίσει να γίνεται αισθητή η δίψα. Και πάλι, το σώμα κάνει τη δίψα ως προφύλαξη για να αποτρέψει την απώλεια υγρών λόγω εξάτμισης που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο ιξώδες του αίματος [2].

Η τελευταία είναι η δίψα που εμφανίζεται συχνά το πρωί. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως κιρκάδια δίψα (κιρκαδική δίψα). Το ίδιο το Circadian είναι ένα φαινόμενο που σχετίζεται με το βιολογικό ρολόι του σώματος. Αυτό που συμβαίνει είναι, κατά τη διάρκεια του ύπνου τη νύχτα, η απώλεια υγρών μέσω αναπνοής και ούρων δεν μπορεί να αντικατασταθεί αμέσως, με αποτέλεσμα την αφυδάτωση. Από εδώ, η επόμενη διαδικασία που συμβαίνει είναι όπως περιγράφεται παραπάνω στην ενότητα που συζητά την αφυδάτωση.

Έτσι, αποδεικνύεται ότι η πολυπλοκότητα της διαδικασίας είναι πίσω από κάτι τόσο απλό όσο η δίψα! Ενδιαφέρεις, σωστά;

Διαβάστε επίσης: 6 Βασικές πληροφορίες για τον εγκέφαλο

Αυτό το άρθρο είναι μια υποβολή από τον συγγραφέα. Μπορείτε επίσης να δημιουργήσετε τη δική σας γραφή στο Saintif, συμμετέχοντας στην Κοινότητα Saintif


Αναφορά:

[1] Tortora, GJ & Derrickson, B, 2012, Αρχές Ανατομίας & Φυσιολογίας, 13η έκδοση, John Wiley & Sons, ΗΠΑ.

[2] Gizowski, C & Bourque, CW, Η νευρική βάση της ομοιοστατικής και προληπτικής δίψας, Κριτικές Φύσης Νεφρολογία 2018; 14:11–25.

[3] Leib, DE, Zimmerman, CA, Knight, ZA, Thirst, Curr ΒίοΙ. 2016 19 Δεκεμβρίου 26 (24): R1260 - R1265.

Πρόσφατες δημοσιεύσεις

$config[zx-auto] not found$config[zx-overlay] not found